در آسه‌آن، ترامپ بر معاملات فشار ‌آورد در حالی که چین خواهان تجارت آزاد شد

وقتی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور در اجلاس سالانه رهبران آسه‌آن که امسال در مالزی – رئیس فعلی سازمان – برگزار شد، ظاهر گردید، با نزدیک به نیمی از کشورهای عضو آسه‌آن فعالیت‌های گسترده‌ای انجام داد. آسه‌آن با ۱۰ عضو اصلی و اکنون یازدهمین عضو یعنی «تیمور شرقی» که به گروه پیوسته، هر سال ریاست را میان اعضا می‌چرخاند. ترامپ بلافاصله پس از فرود در مالزی، به‌سرعت وارد ماجرا شد.

در همان ساعات نخستین، رئیس‌جمهور آمریکا چارچوب‌هایی برای چندین معامله تجاری جدید ایجاد کرد که فراتر از توافق‌های محدود موجود درباره تعرفه‌ها با کشورهای جنوب شرقی آسیا می‌رفت. او بر امضای آتش‌بس میان کامبوج و تایلند نظارت نمود و با طیف وسیعی از رهبران منطقه دیدار کرد. ترامپ وعده داد ایالات متحده «۱۰۰ درصد» با جنوب شرقی آسیا است. حتی با لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، که روابط سمی با او داشته، دیدار کرد تا تعرفه‌های برزیل بر ایالات متحده و تعرفه‌های آمریکا بر برزیل را کاهش دهد. او همچنین بر سر آتش‌بس تجاری جدیدی با چین توافق کرد.

با وجود بسیاری از اعضای آسه‌آن که صادرکنندگان عمده هستند، ایالات متحده اهرم قابل توجهی دارد زیرا آن‌ها به‌شدت به بازار آمریکا وابسته‌اند. با این حال، در میان این فعالیت‌های پرجنب‌وجوش، دولت آمریکا ترس برخی کشورهای جنوب شرقی آسیا را تثبیت کرد؛ مبنی بر اینکه دوران راهبرد دوسویه میان واشنگتن و پکن – رویکرد ترجیحی کشورهای آسه‌آن در منطقه‌ای تحت سلطه غول‌ها – به‌طور قطع پایان یافته است.

طبق گزارش ام‌اس‌ان‌بی‌سی: «در آسه‌آن، ترامپ توافق‌های تجاری دوجانبه با چهار عضو از یازده عضو آسه‌آن از جمله کامبوج و مالزی اعلام کرد… [اما] توافق‌های کامبوج و مالزی با آمریکا شامل مفادی بود که این کشورها را ملزم به همکاری علیه «کشورهای ثالث» در زمینه‌هایی مانند کنترل صادرات و فرار تعرفه‌ای می‌کند – زبانی هدفمند علیه چین». چون کامبوج و مالزی این توافق‌ها را امضا کرده‌اند، بسیاری از دیگر کشورهای آسه‌آن احتمالاً احساس می‌کنند باید توافق‌های دوجانبه با ایالات متحده امضا کنند.

در توافق‌های حاصل‌شده، مالزی و کامبوج وعده حذف یا کاهش شدید تعرفه‌ها بر واردات کالاهای آمریکایی دادند، در حالی که ایالات متحده نرخ تعرفه بر صادرات کالاهای مالزیایی و کامبوجی را به ۱۹ درصد محدود کرد. توافق‌ها همچنین طیفی از مفاد درباره موانع غیرتعرفه‌ای، خدمات و تجارت دیجیتال و دیگر مسائل را شامل می‌شود.

به‌رغم عمل‌گرایی رهبران مالزی در همکاری با ایالات متحده، آن‌ها وظیفه دشواری دارند. مالزی همراه تایلند یکی از دو اقتصاد بزرگ آسه‌آن با پیوندهای نزدیک‌ترین به پکن شده و افکار عمومی مالزیایی‌ها دیدگاه مثبت‌تری نسبت به چین تا آمریکا پیدا کرده‌اند، بنابراین کوالالامپور در دورانی که راهبرد دوسویه سخت‌تر است، با چالش ویژه‌ای روبرو خواهد بود.

در حالی که ایالات متحده به این شیوه به اجلاس نزدیک شد، چین رویکرد متفاوتی اتخاذ کرد. در اجلاس، لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، فشار برای تجارت آزاد منطقه‌ای را تجدید و علناً از رهبران آسه‌آن خواست آنچه او حفاظت‌گرایی نامید را رد کنند.

این اصطلاحی است که چین به‌طور روزافزون برای سیاست آمریکا به‌عنوان مخالف منافع منطقه‌ای و پیشنهاد اینکه چین اکنون به ثبات و نهادهای اقتصادی متعهدتر است، به‌کار می‌برد. لی در دیدار آسه‌آن و شرکای گفت‌وگوی آن گفت: «ما باید صلح و ثبات سخت به‌دست‌آمده در شرق آسیا را کاملاً حفظ کنیم». او از کشورهای منطقه خواست «تجارت آزاد و نظام تجارت چندجانبه را حفظ کنند، با تمام اشکال حفاظت‌گرایی مخالفت ورزند و یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای را به‌طور مداوم پیش ببرند».

کلام نخست‌وزیر چین دقیقاً با واقعیت همخوانی ندارد: رویکرد چین به آب‌های منطقه‌ای، تایوان، مرزهای خشکی، کنترل‌های صادراتی خود و دیگر مسائل به‌سختی صلح و ثبات را حفظ می‌کند. اما چین متقاعد شده است که امروز می‌تواند امتیازاتی را در قبال ثبات منطقه‌ای بدهد. اینکه آیا کشورهای آسه‌آن این ادعای چین را می‌پذیرند، به این بستگی دارد که آیا پکن مطابق بیانیه‌هایش عمل کند و آیا کلمات دلگرم‌کننده کاخ سفید برای آسه‌آن و استدلال اینکه به‌رغم تمرکز بر تعرفه‌ها، معاملات تجاری آمریکا-جنوب شرقی آسیا به همه طرف‌ها کمک می‌کند، ثابت می‌شود که برای کشورهای منطقه جذاب‌تر است؟/ منبع