ترمیم شکافهای سد عدم اشاعه هستهای
به گزارش اطلس دیپلماسی، یادداشتی با عنوان «ترمیم شکافهای سد عدم اشاعه هستهای» به قلم آدام تامسون (Adam Thomson) در نشریه فارن پالیسی (Foreign Policy) منتشر شده است. این یادداشت بررسی میکند که چگونه حملات آمریکا و اسرائیل به ایران و سیاستهای ناپایدار ترامپ، رژیم عدم اشاعه هستهای را تضعیف نموده و نیاز به تقویت آن را برجسته میکند. در ادامه، چکیده این مطلب آمده است.
حملات اسرائیل و ایالات متحده به ایران برای جلوگیری از تولید تسلیحات هستهای، اهمیت رژیم عدم اشاعه هستهای را نشان میدهد. از زمان بمباران هیروشیما و ناکازاکی در هشتاد سال پیش، تنها ۹ کشور (چین، فرانسه، هند، اسرائیل، کرهشمالی، پاکستان، روسیه، انگلیس و آمریکا) به تسلیحات هستهای دست یافتهاند. تلاشهای آمریکا، از جمله دیپلماسی و کمکهای مالی و فنی، باعث شد آفریقای جنوبی، بلاروس، قزاقستان و اوکراین تسلیحات هستهای خود را کنار بگذارند و کشورهایی مانند مصر، کرهجنوبی، تایوان، برزیل، عراق، لیبی و سوریه از توسعه این تسلیحات منصرف شوند. کشورهای پیشرفتهای مانند آلمان، لهستان، ترکیه، ژاپن و استرالیا نیز بهدلیل چتر هستهای آمریکا و فشار اجتماعی بینالمللی، از جمله معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای (NPT) از سال ۱۹۶۸، از ساخت تسلیحات هستهای خودداری کردند.
معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای با وعده کمک به استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای و خلع سلاح تدریجی پنج قدرت هستهای، مانع گسترش تسلیحات شد. معاهده منع تسلیحات هستهای TPNW از سال ۲۰۲۱، آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گروه تأمینکنندگان هستهای، رژیم کنترل فناوری موشکی و مناطق عاری از سلاح هستهای نیز این رژیم را تقویت کردهاند. با این حال، رفتار اخیر قدرتهای هستهای، مانند حملات به ایران و تهدیدات هستهای روسیه در اوکراین، انگیزه کشورها برای دستیابی به تسلیحات هستهای را افزایش داده است. اگر ایران تسلیحات هستهای بسازد، عربستان، مصر و ترکیه ممکن است دنبالهرو آنها باشند.
سیاستهای متناقض ترامپ، مانند تشویق ژاپن و کرهجنوبی به توسعه تسلیحات هستهای در سال ۲۰۱۶، خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ و حمایت از حملات نظامی به ایران، اعتماد متحدان به چتر هستهای آمریکا را کاهش داده و بحثهایی در اروپا و شرق آسیا درباره تسلیحات هستهای ایجاد کرده است. در اروپا، تعهد انگلیس در ناتو و تمایل فرانسه به اروپاییکردن بازدارندگی هستهای این نگرانی را کاهش میدهد، اما در شرق آسیا، برنامه هستهای کرهشمالی باعث شده بیش از هفتاد درصد کرهایها خواستار تسلیحات هستهای شوند.
برای تقویت رژیم عدم اشاعه، جامعه جهانی باید اولویت بیشتری به آن بدهد. کنفرانس بازنگری معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای در سال آینده فرصتی برای برجستهکردن این موضوع است. کشورهای امضاکننده TPNW باید مفاد منع انتقال و کمک به فعالیتهای هستهای را تقویت نموده و رژیمهای کنترلی مانند آژانس و MTCR را حمایت کنند. تقویت عدم اشاعه، خلع سلاح و کاهش ریسک هستهای را نیز بهبود میبخشد، اما انگیزههای سیاسی و راهبردی کنونی، از جمله سیاستهای غیرمنسجم آمریکا، این رژیم را در معرض خطر قرار داده است./ منبع
