برنده توافق تجاری انگلیس با آمریکا کیست؟

آمریکا و انگلیس در تاریخ ۱۸ اردیبهشت (۸ مه) از دستیابی به توافقی با عنوان «توافق شکوفایی اقتصادی انگلیس و آمریکا (EPD)» خبر دادند. این توافق، نخستین توافق تجاری آمریکا پس از دوره‌ای است که با اعمال و سپس تعلیق تعرفه‌ها در دولت ترامپ همراه بود. اگرچه طرفین این موفقیت را رویدادی مثبت و موجد فرصت‌های شغلی برای هر دو کشور معرفی کردند، اما ارزیابی‌ها بیانگر این است که پیامدهای این توافق عمدتاً معطوف به بازگرداندن اوضاع به وضعیت پیش از اعمال تعرفه‌هاست و ممکن است حتی موجب بی‌ثباتی‌های جدیدی در اقتصاد دو کشور شود.

در بررسی محتوای توافق EPD، به برخی تعهدات مشخص اشاره شده است. آمریکا متعهد گردیده که تعرفه واردات آلومینیوم از انگلیس را از ۲۵ درصد به صفر درصد کاهش دهد. در حوزه خودرو نیز سقف واردات ماشین‌های انگلیسیی تا ۱۰۰ هزار دستگاه با کاهش تعرفه از ۲۷ درصد به ۱۰ درصد مواجه خواهد شد. به موازات آن، انگلیس نیز تعهد کرده است تعرفه واردات اتانول از آمریکا را از ۱۹ درصد به صفر درصد کاهش دهد. بر اساس توافق، فرصت‌های صادراتی به ارزش ۵ میلیارد دلار برای محصولات آمریکایی در بازار انگلیس ایجاد می‌شود. همچنین انگلیس متعهد به رفع موانع غیرتعرفه‌ای گردیده تا واردات کالاهای آمریکایی به بازار این کشور با تسهیل بیشتری انجام گیرد. با وجود اعلام این توافق، برخی ابعاد و جزئیات همچنان نهایی نشده و مشخص نیست تمامی تشویق‌ها و امتیازات تا چه میزان عملیاتی خواهند شد.

زمینه این توافق را باید در تغییرات سیاست تعرفه‌ای در آمریکا جست‌وجو کرد. انگلیس با توجه به مازاد تجاری حدود ۸۰ میلیارد دلاری با آمریکا، از اصلی‌ترین کشورهایی بود که به دنبال توافق سریع برای حفظ و توسعه تجارت با آمریکا برآمد. تغییر سیاست تعرفه‌ای آمریکا در دوره ترامپ، موقعیتی ایجاد کرد که آمریکا جایگاه برتری در مذاکرات پیدا کند و بتواند توافقی را پیش ببرد که عمدتاً منافع بیشتری برای این کشور داشته باشد. این روند، با وجود دست‌یابی به توافق، منجر به بی‌ثباتی و ابهام در برخی صنایع دو کشور شد و فضای تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری را تا حدودی خدشه‌دار ساخت.

برندگان این توافق در انگلیس عمدتاً صنایعی چون شرکت‌های خودروساز و تولیدکنندگان آهن و آلومینیوم هستند که بار دیگر امکان صادرات محصولات‌شان را به بازار آمریکا به دست آورده‌اند. در آمریکا، کشاورزان، داروسازان و دیگر صادرکنندگان از جمله ذی‌نفعان اصلی به حساب می‌آیند و با کاهش تعرفه‌ها یا تسهیل تجارت، به بازار انگلیس دسترسی بهتری خواهند داشت. محصولات اتانولی آمریکا و سایر کالاهایی که پیش‌تر با محدودیت‌های تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای مواجه بودند، اکنون با سطوح تعرفه‌ای پایین‌تر می‌توانند وارد انگلیس شوند.

در مقابل، برخی گروه‌ها در انگلیس از جمله کشاورزان و دامداران آسیب‌پذیرتر شده‌اند. این بخش‌ها، هم به دلیل باقی ماندن موانع تعرفه‌ای یا استانداردهای سختگیرانه، و هم به واسطه رقابت با محصولات آمریکایی ارزان‌تر، امکان رشد یا حتی حفظ سهم بازار داخلی خود را محدودتر می‌بینند. همزمان اتحادیه اروپا از اصلی‌ترین زیان‌دیدگان غیرمستقیم توافق جدید است. باوجود گذشت ماه‌ها از آغاز فشارهای تعرفه‌ای دونالد ترامپ، اروپا همچنان موفق به انعقاد توافق جدید تجاری با آمریکا نشده و موقعیت تجاری انگلیس نسبت به اروپا تقویت شده است. این امر زمینه رقابت فزاینده میان اروپا و انگلیس را فراهم می‌کند و فرصت‌های تجاری شرکت‌های اروپایی در بازار آمریکا را کاهش می‌دهد.

مجموعه شواهد و بندهای توافق نشان می‌دهد که در بهترین حالت، این توافق صرفاً به بازیابی سطح تعاملات اقتصادی به شرایط قبل از جنگ تعرفه‌ای منجر می‌شود. بسیاری از پیشرفت‌های ادعاشده در عمل به معنای حل مشکلات گذشته است، نه گشایش به بازار یا فرصت‌های جدید. صنایع انگلیسیی نظیر خودروسازی، آهن و آلومینیوم بار دیگر به بازار آمریکا بازمی‌گردند، اما رقابت در دیگر حوزه‌ها، به ویژه کشاورزی و دامداری، تشدید شده و حفظ موقعیت برای تولیدکنندگان سنتی دشوارتر می‌شود. در آمریکا، کشاورزان و دیگر صادرکنندگان بازارهای تازه یا بازیافته‌ای را تجربه خواهند کرد، اما پایداری وضعیت اقتصادی صنایع وابسته و اعتماد سرمایه‌گذاران همچنان تحت تأثیر تحولات ناگهانی سیاست تعرفه‌ای قرار دارد.

افزون بر این، تحول در ماهیت تعاملات تجاری دو کشور، امکان تغییر مسیر کالاهای صادراتی و وارداتی را فراهم می‌کند، به گونه‌ای که برخی بخش‌ها سود بیشتری کسب می‌کنند و برخی دیگر متحمل زیان می‌شوند. تأثیرات این توافق بر سرمایه‌گذاران، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در هر دو کشور متفاوت خواهد بود و می‌تواند تغییرات قابل توجهی را در مسیر آتی تجارت بین‌الملل رقم بزند. از سوی دیگر، توافق اخیر با وجود تاکید بر مثبت بودن آن، می‌تواند نشانه‌ای از ادامه نااطمینانی‌ها و فضای رقابتی میان قدرت‌های اقتصادی باشد.

در نتیجه، اگرچه هر دو کشور این توافق را نقطه‌ای مثبت در روابط تجاری خود معرفی کرده‌اند، اما بازگشت به وضعیت پیش از بحران تعرفه‌ای و ایجاد فرصت‌های صادراتی جدید برای برخی صنایع آمریکا و انگلیس، از مهم‌ترین پیامدهای مستقیم آن به شمار می‌رود. در مقابل، کشاورزان و دامداران انگلیسی و همچنین برخی صنایع اروپایی جزو زیان‌دیدگان این تغییرات خواهند بود و پویایی رقابت‌های تجاری جهان غرب تحت تأثیر این توافق ادامه خواهد یافت. این توافق همچنین الگوی سیاست‌های غیرمنتظره تعرفه‌ای را برجسته می‌کند و می‌تواند بر ثبات و رشد اقتصادهای طرفین و نیز بر تجارت جهانی اثرگذار باشد./منبع