سزار آمریکایی

در ماه آوریل، در حالی که اقتصاد جهانی از تعرفه‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، متزلزل بود، چاک شومر، رهبر اقلیت سنا، در شبکه ایکس نوشت: «نرون ویولن می‌زد، ترامپ گلف بازی می‌کرد.» این مقایسه، بخشی از تاریخ طولانی قیاس ترامپ با شخصیت‌های روم باستان است. برخی او را با آگوستوس، که قدرت جمهوری را در یک فرد اقتدارگرا متمرکز کرد، یا کالیگولای ظالم، یا عوام‌فریبانی چون تیبریوس گراکوس و پوبلیوس کلودیوس پولخر مقایسه کرده‌اند. اما رایج‌ترین قیاس، شباهت او به ژولیوس سزار است که در سال ۴۹ پیش از میلاد با عبور از رود روبیکون، مرز بین گُل سیزالپین و قلمرو مستقیم روم، قوانین محدودکننده قدرتش را نقض کرد. سوتونیوس، مورخ رومی، می‌نویسد که سزار هنگام عبور گفت: «تاس ریخته شد.» پس از پنج سال جنگ داخلی، او در سال ۴۴ پیش از میلاد دیکتاتور مادام‌العمر شد و اندکی بعد ترور شد.

این قیاس بین سزار و ترامپ چنان جذاب بوده که خود معکوس شده است. در نمایشنامه ژولیوس سزار شکسپیر در سال ۲۰۱۷ و مستند بی‌بی‌سی در سال ۲۰۲۳، این دو شخصیت به‌صراحت یکی انگاشته شده‌اند. تاریخ دقیق عبور سزار از روبیکون مشخص نیست، اما مری ال. ترامپ، روان‌شناس و برادرزاده رئیس‌جمهور، می‌گوید ترامپ بارها از «روبیکون»‌های خود عبور کرده است. هر چند هفته، تحلیل‌گران اعلام می‌کنند که او مرزی را زیر پا گذاشته است. میشل رنی سالزمن، مورخ، در مقاله‌ای در زوکالو پابلیک اسکوئر خواستار توقف این قیاس شد و نوشت که این مقایسه کافی نیست. او استدلال می‌کند که سزار قصد حفظ نظام سیاسی روم را داشت و تنها می‌خواست با ارتش خود برای کنسولی نامزد شود، اما اهداف ترامپ گسترده‌تر است: تغییر بنیادین جمهوری، از سیاست خارجی تا آژانس‌های فدرال، تحقیقات پزشکی، آموزش و قانون.

این مقایسه منتقدان و حامیان را دربرمی‌گیرد. در ۶ ژانویه ۲۰۲۱، شورشیان پرچم‌هایی با هشتگ «عبور از روبیکون» حمل کردند، نشانه‌ای از رواج این استعاره در فضاهای آنلاین راست افراطی، همان‌طور که در کتاب «نه همه مردان سفیدپوست مرده‌اند» (۲۰۱۸) شرح داده شده است. نیوت گینگریچ در سال ۲۰۲۲ در نیوزویک پرسید آیا حمله اف‌بی‌آی به مارآلاگو لحظه‌ای روبیکونی بود، و واشنگتن‎تایمز در سال ۲۰۲۴ سرمقاله‌ای با عنوان «دموکرات‌ها با حکم گناهکاری ترامپ از روبیکون عبور کردند» منتشر کرد.

تفاوت‌ها بین سزار و ترامپ آشکار است. هر دو عوام‌گرا بودند، اما محبوبیت ترامپ در صد روز نخست پایین‌ترین در هشتاد سال بوده، در حالی که سزار پایگاه حمایتی گسترده‌ای به‌عنوان یک حامی سخاوتمند و ژنرال برجسته داشت. سزار، استراتژیست نظامی درخشان و مردی دانشمند بود که حتی سیسرون، ادیب برجسته، او را ستایش می‌کرد. با این حال، این قیاس‌ها شاید بی‌فایده باشند. ریانون گارت جونز در کتاب «همه جاده‌ها به روم ختم می‌شود» می‌نویسد که امپراتوری‌ها از روم به‌عنوان نمادی از قدرت استفاده کرده‌اند، اما معنای هرچند این قیاس‌ها، به دلیل تفاوت‌های تاریخی و سیاسی محدود و گاه ناکافی‌اند. استعاره روبیکون، که بیش از حد به کار رفته، دیگر معنای عمیقی برای توصیف نقض روزانه هنجارهای دموکراتیک ندارد. وقتی چپ‌گرایان از آن استفاده می‌کنند، ناراحتی از اقدامات ترامپ را نشان می‌دهد؛ وقتی راست‌گرایان به کارش می‌برند، آمادگی برای اقدام جمعی، حتی خشونت‌آمیز را نشان می‌دهد. شاید شورشیان با پرچم‌هایشان درس تاریخ را بهتر از تحلیل‌گران درک کرده‌اند. تنها زمان، حقیقت را روشن خواهد کرد./ منبع