تور آسیایی ترامپ، انزجار آمریکا از چندجانبه‌گرایی را آشکار ساخت

با وجود ظاهری دوستانه، سفر اخیر دونالد ترامپ به آسیا واقعیت «اختلال در عملکرد» و کناره‌گیری ایالات متحده از دنیای چندجانبه‌گرایی را نشان داد. ترامپ در اجلاس آسه‌آن (ASEAN) در مالزی سخنرانی کرد، اما نشست اصلی رهبران اَپِک (APEC) در کره‌جنوبی را رها کرد و ترجیح داد بر روی معاملات دوجانبه در حاشیه این اجلاس‌ها تمرکز کند.

در مالزی، ترامپ توافق‌های تعرفه‌ای یک‌جانبه با چند عضو آسه آن نهایی کرد، اما ماهیت اصلی گفت‌وگوهایش بر تفاهم‌نامه‌های مواد کمیاب خاکی با مالزی و تایلند و جشن خودستایی برای میانجی‌گری در پایان درگیری تایلند-کامبوج متمرکز بود. این هفته همچنین شاهد نخستین نشست رهبران «شراکت جامع اقتصادی منطقه‌ای» (RCEP) بودیم که بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد جهان است و شامل ۳۰ درصد جمعیت جهان و یک سوم تولید ناخالص داخلی جهانی است. ایالات متحده بخشی از شراکت جامع اقتصادی منطقه‌ای نیست و برای یک‌جانبه‌گرایی مانند ترامپ، چنین گروهی کاملاً بی‌اهمیت است.

رویکرد ترامپ در تضاد با لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، قرار داشت که در مورد لزوم «حفظ مشترک تجارت آزاد و سیستم تجاری چندجانبه، مخالفت با همه اشکال حمایت‌گرایی و پیشبرد بیشتر روند یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای» صحبت کرد. ترامپ پس از دیدار در توکیو، به کره‌جنوبی برای اجلاس اپک رفت، اما برنامه او اساساً یک ماجرای یک‌جانبه بود: سخنرانی در اجلاس مدیران عامل اپک و سپس پرواز به بوسان برای دیدار با شی جین‌پینگ. او قبل از آغاز بحث‌های اصلی رهبران ۲۱ عضو اپک که حول هدف اصلی «تجارت و سرمایه‌گذاری آزاد و باز» متمرکز بود، کره‌جنوبی را ترک کرد. این غیبت نشان می‌دهد که دستور کار «اول آمریکا» ترامپ، اشتراک کمی با مأموریت اساسی اپک در ایجاد اعتماد و همکاری چندجانبه دارد.

حضورهای رئیس‌جمهور آمریکا در آسیا، بازتاب‌دهنده تنش‌های تجاری خودشیفته‌گرایانه او است که احتمالاً تا زمانی که ترامپ در قدرت است ادامه خواهد یافت – «جهانی منهای یک» که در آن اکثر کشورها متقاعد شده‌اند همکاری چندجانبه به‌نفع همه است، اما مهم‌ترین اقتصاد جهان نیاز به سازش را رها کرده و بر ضربه زدن به هر کشوری که منافع آمریکا را مختل کند، تمرکز کرده است.

ضررها برای آمریکا: لارنس وونگ، نخست‌وزیر سنگاپور، خاطرنشان کرد که «تعرفه‌ها قطعاً بر جایگاه آمریکا در جنوب شرقی آسیا تأثیر گذاشته است».

مزیت برای چین: چین که از سال ۲۰۰۹ بزرگ‌ترین شریک تجاری آسه‌آن بوده است، بیش از حد تمایل داشته تا خلاء باقی‌مانده از دیپلماسی معامله‌محور ترامپ را پر کند.

با این حال، ساده‌لوحانه است که فکر کنیم کسی از حمله ترامپ به همکاری چندجانبه آسیب نخواهد دید. سازمان‌های چندجانبه مانند بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، سازمان تجارت جهانی و سازمان ملل متحد نیز متحمل خسارات بزرگ‌تری خواهند شد. ترامپ به‌طور شدیدی بودجه سازمان ملل را کاهش داده، پنج میلیارد دلار کمک خارجی را مسدود کرده و از توافق‌هایی مانند «توافق اقلیمی پاریس» و سازمان‌هایی مانند «سازمان بهداشت جهانی» خارج شده است.

در حالی که ترامپ با انعقاد چندین قرارداد تعرفه‌ای دوجانبه و به‌ویژه معامله با چین، خود را موفق می‌داند، باید توجه داشته باشد که در زمان ترک منطقه، شی جین‌پینگ به جئونگ‌جو برای گفت‌وگو با دیگر رهبران اپک سفر می‌کرد. آن‌ها در حالی که صندلی خالی ترامپ را می‌بینند، باید تشخیص دهند که همکاری در «جهانی منهای یک» ممکن است بهترین کاری باشد که فعلاً می‌توانند انجام دهند./ منبع