جهان در سال ۲۰۲۶

اوکراین: پرسش ۱۴۰ میلیارد یورویی

چهار سال پس از تهاجم تمام‌عیار روسیه، راه‌حل صلح‌آمیز در اوکراین دور از دسترس است. سال ۲۰۲۶ نبرد اراده‌ها خواهد بود و اوکراین باید اقتصاد خود را با جنگ طولانی‌مدت وفق داده و ظرفیت صنعتی تولید تسلیحات خود را تقویت کند. این در حالی است که روسیه در حال نوآوری است و موشک‌های بالستیک آن بهتر می‌توانند از سامانه‌های پاتریوت آمریکایی فرار کنند. برای حفظ جبهه در سال ۲۰۲۶، اوکراین تقریباً به یک‌صد میلیارد دلار کمک نظامی و مالی و دسترسی به بهترین تجهیزات نظامی نیاز دارد. آزمون کلیدی، توانایی کمیسیون اروپا برای تأمین ۱۴۰ میلیارد یورو «وام ترمیمی» به اوکراین، از طریق آزادسازی دارایی‌های حاکمیتی مسدودشده روسیه است تا کی‌یف بتواند تسلیحات بیشتری تولید و تهیه کند. همچنین طرح پرل (PURL) ناتو (فهرست الزامات دارای اولویت اوکراین)، که اعضا را به خرید سامانه‌های آمریکایی برای اوکراین ترغیب می‌کند، به بودجه بیشتری نیاز دارد؛ تاکنون تنها دو میلیارد دلار از سیزده عضو تعهد شده است. نشست ناتو در آنکارا در ماه جولای می‌تواند لحظه‌ای حیاتی برای تقویت این تعهدات باشد.

خاورمیانه: صلح‌های شکننده

سال ۲۰۲۶ آزمونی است برای تبدیل آتش‌بس‌های غرب آسیا به دیپلماسی معنادار و توافقات صلح پایدار. آتش‌بس غزه که با میانجی‌گری ایالات متحده در ماه اکتبر برقرار شد، با وجود اعمال فشار لازم از سوی دونالد ترامپ، هنوز فاقد چارچوب دقیق و جدول زمانی است. لبنان و سوریه همچنان درگیر آسیب‌پذیری نهادی هستند. با وجود عادی‌سازی روابط، چشم‌انداز رویارویی مجدد اسرائیل و ایران پس از جنگ دوازده‌روزه ماه ژوئن، همچنان سایه افکنده است. دیپلماسی با تهران برای جلوگیری از ازسرگیری برنامه هسته‌ای ایران ضروری است. اگر اسرائیل بر بازدارندگی تمرکز کند، انزوای آن در سال ۲۰۲۶ تعمیق خواهد یافت. انتخابات سراسری اسرائیل تقریباً به‌طور قطع در سال ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد.

چین: تمایل شی به فناوری

مسیر روابط ایالات متحده و چین پس از آتش‌بس تجاری ماه اکتبر، در سال ۲۰۲۶ مشخص‌تر خواهد شد. اگرچه مقامات امنیتی آمریکا برای دهه‌ها رقابت راهبردی آماده می‌شوند، اما ترامپ پکن را شریکی می‌بیند که می‌تواند با آن معامله کند. شی جین‌پینگ متقاعد شده است که واشنگتن به‌دنبال مهار چین در بلندمدت است. انتظار می‌رود با راه‌اندازی «برنامه پانزده‌ساله» حزب کمونیست در ماه مارس، شی تلاش چین برای خوداتکایی فناورانه و صنعتی را تسریع بخشد تا کشورش را از نقاط گلوگاهی تحت کنترل آمریکا، مانند نیمه‌رساناهای با کیفیت بسیار بالا، محافظت کند. ایالات متحده، چین و هند میزبان نشست‌های کلیدی در سال ۲۰۲۶ خواهند بود: نشست بریکس در هند، اَپک (APEC)  در ماه نوامبر در چین و گروه ۲۰ در ماه دسامبر در ایالات متحده.

اقتصاد جهانی: آیا پس از تعرفه‌ها سقوط در راه است؟

شگفتی بزرگ اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ این بود که اقدامات دونالد ترامپ در افزایش متوسط نرخ تعرفه آمریکا به بالاترین سطح خود از دهه ۱۹۳۰ تاکنون، کمتر از حد پیش‌بینی‌شده به اقتصاد جهانی آسیب زد. صندوق بین‌المللی پول رشد کمی بیش از ۳ درصد را برای سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی می‌کند. این انعطاف‌پذیری تا حدی ناشی از عدم تلافی دیگر کشورها و ادامه تجارت در چارچوب سازمان تجارت جهانی است. با این حال، پرسش کلیدی در سال ۲۰۲۶ این است که آیا این نیروها می‌توانند اثرات منفی اقدامات ترامپ را خنثی کنند یا نه. یک سناریو، اصلاح یا حتی سقوط شدید بازار مالی است که با کاهش اعتبارات خصوصی تشدید می‌شود.

هوش مصنوعی و امنیت هسته‌ای

در سال ۲۰۲۶، وعده هوش مصنوعی در برابر آزمون قرار خواهد گرفت؛ شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی آمریکا و چین که اکنون سه مورد از چهار ابرکامپیوتر هوش مصنوعی جهان را در اختیار دارند، مسابقه خود برای توسعه هوش مصنوعی قدرتمندتر را ادامه خواهند داد. همزمان، پیمان استارت نو (New START)، پیمان تسلیحات هسته‌ای میان روسیه و ایالات متحده، در ماه فوریه منقضی می‌شود. ایران نیز یک نقطه اشتعال هسته‌ای باقی می‌ماند و چین در مسیر دستیابی به یک‌هزار کلاهک هسته‌ای تا سال ۲۰۳۰ است. اعلام ترامپ درباره ازسرگیری آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا، خطر تشدید تنش را افزایش می‌دهد.

سلامت و قانون بین‌الملل

کاهش گسترده کمک‌های توسعه‌ای خارجی برای سلامت، عقب‌نشینی ناگهانی ایالات متحده از همکاری‌های چندجانبه در حوزه سلامت جهانی و ماهیت محدود «توافقنامه همه‌گیری» سال ۲۰۲۵، در سال ۲۰۲۶ موجی از پیامدها را به‌همراه خواهند داشت. سازمان جهانی بهداشت نیز سهمی بیش از یک میلیارد و دویست میلیون دلار از ایالات متحده (بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳) را از دست داده است. در همین حال، در قانون بین‌الملل، شکست در رسیدگی به مناقشه غزه با همان شرایط واکنش غرب به اوکراین، کشورهای جنوب جهانی را وادار به فاصله‌گرفتن از اصول اصلی حقوق بشردوستانه کرده است. تشکیل «گروه لاهه» در ماه ژانویه ۲۰۲۵ برای پاسخگوکردن اسرائیل بابت نقض قوانین بین‌الملل در فلسطین، نشان‌دهنده این واگرایی است./ منبع