رابطه پرتناقض ترامپ با چین

در دوران دولت کنونی ترامپ، تهدید چین تا حد زیادی کمرنگ شده و روابط واشنگتن و پکن به سطحی از همکاری اقتصادی رسیده است که امنیت ملی آمریکا را در معرض آسیب قرار داده است. دولت با رویکردی مبتنی بر سود مالی، انتقال فناوری‌های حساس به چین را تسهیل کرده است. در ماه آگوست امسال توافقی میان دولت و شرکت آمریکایی «انویدیا» برای فروش تراشه‌های H20 به چین منعقد شد که براساس آن دولت ۱۵ درصد از درآمد فروش را در ازای صدور مجوز صادرات دریافت می‌کند. توافق مشابهی نیز با شرکت AMD برای فروش پردازنده‌های MI308 به چین انجام شد. برخلاف دولت نخست ترامپ که نسبت به خطرات دسترسی چین به داده‌های آمریکایی از طریق شرکت‌هایی مانند هوآوی و تیک‌تاک هشدار داده بود، دولت کنونی نسبت به مخاطرات انتقال فناوری بی‌اعتناست و امنیت را در برابر منفعت مالی معاوضه می‌کند.

در حوزه هند-آرام، سیاست‌های تجاری واشنگتن باعث شده هند به‌تدریج به مدار نفوذ چین نزدیک‌تر شود. اگرچه دو کشور در سال ۲۰۲۰ در ارتفاعات گالوان درگیر شدند، اما از آن زمان تلاش‌هایی برای اعتمادسازی و مدیریت مرز صورت گرفته است. در مقابل، اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی آمریکا، روابط هند و چین را بهبود بخشید و دهلی برای مقابله با رفتار غیرقابل پیش‌بینی واشنگتن به سمت همکاری بیشتر با پکن رفت. در ماه آگوست، وزیر خارجه چین به هند سفر کرد و مقامات ارشد هندی نیز در چارچوب ریاست چین بر سازمان همکاری شانگهای، از پکن دیدار کردند. دو کشور ازسرگیری پروازها، صدور روادید گردشگری و بازگشایی مسیر زیارتی کایلاش مانساروار را مورد توافق قرار دادند. با وجود این، بی‌اعتمادی متقابل، کسری تجاری هند و تداوم اختلافات مرزی مانع از شکل‌گیری اعتماد راهبردی واقعی است.

دهلی، همچون واشنگتن، نگرانی‌هایی درباره سرقت داده‌ها دارد و شرکت‌های چینی ازجمله در شبکه 5G و برنامه تیک‌تاک را ممنوع کرده است، اما نزدیکی روابط ممکن است سرمایه‌گذاری‌های مشترک را افزایش دهد. با این حال، محدودیت صادرات برخی کالاهای حیاتی از سوی چین و ادامه همکاری نظامی پکن با پاکستان، تردیدها درباره عمق روابط دو کشور را زنده نگه داشته است. هند نیز برخلاف چین، نشست‌های سه‌جانبه با روسیه و چین را از سال ۲۰۱۹ احیا نکرده و مودی در رژه پیروزی شی جین‌پینگ شرکت نکرد.

چین درصدد جلب حمایت هند از سیاست «چین واحد» و طرح «یک کمربند، یک راه» است، اما هند به‌دلیل روابط نزدیک چین و پاکستان و اختلافات مرزی تمایلی ندارد. اگر دولت ترامپ به فشارهای تجاری و مهاجرتی ادامه دهد، ممکن است هند برای مقابله با واشنگتن به مصالحه‌هایی با چین تن دهد که این امر راهبرد هند-آرام آمریکا را تضعیف کرده و چین را به قدرتی بی‌رقیب در شرق بدل می‌سازد. بااین‌حال، مودی هنوز در پی حفظ رابطه با آمریکا است و از طرح صلح غزه ترامپ نیز تمجید کرده است.

در سطح جهانی نیز، هم‌زمان با اعمال تعرفه‌های آمریکا بر برزیل و هند، چین در نشست بریکس به رهبری برزیل شعار «مقابله با حمایت‌گرایی» را پیش کشید و تعرفه واردات کالاهای آفریقایی را کاهش داد. درحالی‌که دولت ترامپ برنامه هوش مصنوعی خود را با شعار «پیروزی در رقابت» و با لحن ملی‌گرایانه تدوین کرده، چین کنفرانس جهانی هوش مصنوعی را با عنوان «همبستگی جهانی در عصر هوش مصنوعی» برگزار کرد. همچنین در برابر بی‌توجهی آمریکا به تغییرات اقلیمی و انتقاد از سازمان ملل، چین با طرح «ابتکار حکمرانی جهانی» خود بر تقویت نقش این نهاد و کاهش انتشار کربن تأکید کرده است./ منبع