توافق‌های تجاری ترامپ در حال محو شدن‌

در حالی که نیمی از مهلت ۹۰ روزه‌ای که دولت ترامپ برای دستیابی به توافق‌های تجاری با بیش از نیمی از کشورهای جهان تعیین کرده بود سپری شده، پیشرفت‌ها ناامیدکننده و چشم‌انداز آینده تیره‌وتار به ‌نظر می‌رسد. به ‌عنوان نمونه، درست پیش از آغاز دور تازه مذاکرات تجاری میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا در ۲۳ مه، ترامپ بار دیگر تغییر موضع داد و تهدید کرد که از هفته آینده تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر کالاهای اروپایی اعمال خواهد کرد، مگر آنکه اروپا کاملاً به خواسته‌های او تن دهد، خواسته‌هایی که تاکنون با پاسخ مثبت مواجه نشده‌اند.

ترامپ همچنین شرکت اپل را تهدید کرده است که در صورت انتقال ندادن تولید آیفون به خاک آمریکا، با تعرفه ۲۵ درصدی مواجه خواهد شد. هرچند اپل تولید خود را از چین خارج کرده، اما آن را به جای آمریکا به هند منتقل کرده است.

ترامپ تاریخ ۸ جولای را به ‌عنوان ضرب‌الاجل تعیین کرده تا کشورها با اعطای امتیازات تجاری، از اعمال تعرفه‌های بالا که در آوریل اعلام شده بود (و به «تعرفه‌های روز رهایی» معروف شد) جلوگیری کنند. این تعرفه‌ها بازارها را به‌ شدت نگران کرد و باعث شد ترامپ موقتاً عقب‌نشینی کند. تاکنون تنها بریتانیا به توافقی جزئی و پیشگیرانه با آمریکا رسیده است که چند حوزه محدود مانند خودروهای لوکس، موتورهای جت، گوشت گاو و اتانول را در بر می‌گیرد. سایر شرکای اصلی تجاری آمریکا از جمله کانادا، مکزیک، چین، اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی هنوز در تلاش‌اند راهی برای راضی‌کردن واشنگتن بیابند.

سایمون لِستر، وکیل تجارت بین‌الملل که روند و شفافیت مذاکرات دولت ترامپ را به ‌دقت پیگیری می‌کند، می‌گوید: «مقام‌های دولت ترامپ از تعداد و اهمیت توافق‌های در راه صحبت می‌کنند، اما تاکنون تنها یک توافق (با بریتانیا) اعلام شده که هنوز به اجرا درنیامده است.» او افزود: «شاید بتوانند در ربع چهارم بازی جبران کنند، اما در این مقطع، به‌نظر می‌رسد که نیاز به راهبردی تازه دارند.»

مذاکرات با اتحادیه اروپا، مثال آشکاری از نابسامانی این روند است. تهدید اخیر ترامپ برای اعمال تعرفه‌هایی حتی بالاتر از تعرفه‌های علیه چین، تنها نشانه‌ای از این آشفتگی است. اتحادیه اروپا در تلاش برای مصالحه، پیشنهادهایی شامل افزایش واردات انرژی از آمریکا، همکاری راهبردی در زمینه‌هایی مانند نیمه‌هادی‌ها، فولاد، خودروسازی و در نهایت پیشنهاد کاهش متقابل تعرفه‌ها (zero-for-zero) را مطرح کرده است. اما پاسخ آمریکا یک‌سویه بوده: اروپا باید تعرفه‌های خود را حذف کند و نظام نظارتی و ایمنی‌اش را تضعیف نماید، در حالی که تعرفه‌های آمریکا همچنان برقرار بماند. از نگاه ترامپ، چون اروپا بیشتر از آنچه می‌خرد، به آمریکا کالا صادر می‌کند، پس باید امتیاز بدهد؛ واشنگتن اما ضرورتی برای امتیازدهی نمی‌بیند.

مذاکرات با دیگر شرکای عمده نیز پیشرفتی نداشته است. هند، با وجود نزدیکی سیاسی نارندرا مودی به ترامپ، هنوز با موانعی روبه‌روست. ترامپ ادعا کرده که هند پیشنهاد داده تمام تعرفه‌هایش را بردارد، ادعایی که دهلی نو رد کرده است. با این حال، هند برنامه‌ای سه ‌مرحله‌ای دارد: آرام‌کردن ترامپ در گام نخست، جلوگیری از تهدید فوری و سپس پرداختن به مسائل اساسی‌تر.

در شرق آسیا، ژاپن و کره جنوبی دو متحد امنیتی مهم آمریکا به‌دلیل اقتصادهای صادرات ‌محور و روند کند رشد اقتصادی‌شان، با فشارهای مضاعفی مواجه‌اند. این دو کشور حاضر به تسلیم در برابر خواسته‌های واشنگتن نیستند. کره جنوبی که توافق تجارت آزاد با آمریکا دارد، انتظار دارد تعرفه‌ها برداشته شود. ژاپن نیز خواهان صفر شدن تعرفه‌هاست، اگرچه فاقد چنین توافقی است. در عین حال، انتخابات در هر دو کشور در پیش است که آن‌ها را از انعطاف بیشتر بازمی‌دارد.

کانادا و مکزیک نیز به‌رغم روابط تجاری گسترده با آمریکا، هنوز نتوانسته‌اند پیشرفت قابل‌توجهی در مسیر توافق‌های جدید داشته باشند. تمامی این کشورها (به جز بریتانیا) همچنان با پیامدهای تعرفه‌هایی مواجه‌اند که از سوی دولت ترامپ بر واردات بخش‌هایی نظیر فولاد، آلومینیوم و خودرو وضع شده‌اند و حتی ممکن است به حوزه‌هایی چون دارو، مس و چوب نیز گسترش یابند.

در مجموع، تصویر ارائه‌شده از تلاش‌های تجاری دولت ترامپ، گویای ناکامی در ایجاد اجماع و پیشبرد راهبردی موثر در سیاست خارجی اقتصادی است. تهدیدها، چانه‌زنی‌های نابرابر و نوسانات رفتاری رئیس‌جمهور، اعتماد و همکاری شرکای اصلی را تضعیف کرده و افق توافق‌های وعده‌ داده‌ شده را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است./ منبع