روسیه چگونه از جنگ ایران و اسرائیل سود می‌برد

جنگ اسرائیل-ایران در ژوئن ۲۰۲۵، با حملات آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران، فرصتی راهبردی برای روسیه فراهم کرده است، نه یک شکست. با وجود شراکت راهبردی روسیه و ایران، که از زمان تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ تقویت شده است، مسکو از حمایت نظامی از تهران در برابر حملات اسرائیل و آمریکا خودداری کرده است. این شراکت که شامل تأمین پهپادهای شاهد-۱۳۶ ایران برای حملات روسیه به زیرساخت‌های اوکراین و تولید مشترک این پهپادها در تاتارستان از سال ۲۰۲۳ بوده است، فاقد بند دفاع متقابل است. این امر ایران را در برابر حملات اخیر تنها گذاشت، و پاسخ مسکو به درخواست‌های تهران صرفاً محکومیت لفظی محتاطانه بود.

کاهش نقش ایران به‌عنوان تأمین‌کننده کلیدی پهپاد برای روسیه، به دلیل خودکفایی مسکو در تولید این پهپادها، به پوتین اجازه داده تا از ایران ضعیف‌شده به‌عنوان اهرمی برای اهداف دیپلماتیک استفاده کند. پوتین با گفت‌وگوهای مستقیم با بنیامین نتانیاهو، مسعود پزشکیان و دونالد ترامپ و همچنین درخواست آتش‌بس در شورای امنیت سازمان ملل همراه با چین و پاکستان، خود را به‌عنوان میانجی کلیدی در غرب آسیا معرفی کرده است. این اقدامات نه برای کاهش تنش، بلکه برای بازسازی جایگاه دیپلماتیک روسیه در منطقه، مشابه نقش آن در مذاکرات برجام، انجام شده است. اگرچه بعید است واشنگتن مسکو را به‌عنوان شریک بپذیرد، پوتین از روابطش با ایران برای ایجاد توهم نفوذ منطقه‌ای و تقویت تصویر خود در میان کشورهای غیرغربی استفاده می‌کند.

از نظر اقتصادی، جنگ اسرائیل-ایران با افزایش قیمت نفت به دلیل نگرانی‌های بازار، به‌نفع روسیه بوده است. سقف قیمت ۶۰ دلاری گروه هفت برای نفت روسیه باعث کاهش یک‌سومی درآمدهای نفتی این کشور شده بود، اما افزایش قیمت نفت اورالز به بالای این سقف می‌تواند میلیاردها دلار به خزانه جنگی روسیه اضافه کند. اختلال در صادرات نفت ایران همچنین ممکن است چین را به‌سمت خرید بیش‌تر نفت از روسیه سوق دهد، که وابستگی پکن به مسکو را افزایش می‌دهد و احتمال پذیرش تحریم‌ها توسط چین را کاهش می‌دهد.

مهم‌تر از همه، این درگیری توجه غرب را از جنگ اوکراین منحرف کرده است. با وجود تعهد ترامپ به افزایش ارسال تسلیحات به کی‌یف پس از گزارش‌هایی از توقف موقت تسلیحات پنتاگون، تمرکز راهبردی آمریکا به دلیل بی‌ثباتی در غرب آسیا پراکنده شده است. این امر به روسیه فرصتی برای تجدید قوا و احتمالاً تسریع حملات در اوکراین می‌دهد؛ به‌ویژه با توجه به کاهش سرعت پیشروی‌های ارضی مسکو. رسانه‌های دولتی و شبکه‌های اشاعه اطلاعات غلط روسیه نیز از این بحران برای تضعیف اعتماد به رهبری آمریکا استفاده می‌کنند، و واشنگتن را بی‌ملاحظه و بی‌ثبات‌کننده معرفی می‌کنند تا حمایت متحدان غربی و شرکای جنوب جهانی را تضعیف کنند.

جنگ ایران و اسرائیل برای پوتین یک بحران منطقه‌ای نیست، بلکه فرصتی راهبردی است. در حالی که ایران از حملات اسرائیل و آمریکا آسیب دیده، روسیه از طریق دیپلماسی، درآمدهای نفتی و بهره‌برداری از تردیدهای غرب در اوکراین سود می‌برد. این موقعیت پوتین را به‌عنوان برنده واقعی این درگیری قرار می‌دهد؛ در حالی که او بدون تعهد نظامی به ایران، از ضعف تهران برای تقویت جایگاه جهانی خود استفاده می‌کند./ منبع