چرا عادیسازی روابط لبنان با اسرائیل همچنان دور از دسترس است
لبنان همچنان تحت سلطه حزبالله و در چارچوب اجماع عربی باقی مانده است.
به گزارش اطلس دیپلماسی یادداشتی با عنوان «چرا عادیسازی روابط لبنان با اسرائیل همچنان دور از دسترس است» به قلم یونی بن مناخم (Yoni Ben Menachem) در مرکز امنیت و امور خارجه اورشلیم (Jerusalem Center for Security and Foreign Affairs) منتشر شده است و نشان میدهد که با وجود برخی نشانههای انعطاف سیاسی، لبنان همچنان تحت سلطه حزبالله و در چارچوب اجماع عربی باقی مانده است. این شرایط موجب شده که هرگونه تلاش برای عادیسازی روابط با اسرائیل، چه در قالب توافقهای دوجانبه و چه در چارچوب توافق ابراهیم، در آینده نزدیک غیرممکن باشد. در ادامه، خلاصه این یادداشت را میخوانید.
با وجود نشانههایی از انعطاف سیاسی، لبنان همچنان در مسیر عادیسازی روابط با اسرائیل گرفتار موانع جدی است. این کشور اخیراً پذیرفته است که موضوعاتی فراتر از اجرای آتشبس را بررسی کند، از جمله همکاریهای اقتصادی، و حتی تصمیم گرفته است نمایندگان غیرنظامی را در کمیته نظارت وارد کند. انتصاب سفیر پیشین لبنان در واشنگتن، سیمون کرم، بهعنوان رئیس هیئت لبنانی در برابر نماینده اسرائیل، دکتر اوری رزینک، نشانهای از تغییر در رویکرد اداری بود. با این حال، ارزیابی مقامات امنیتی اسرائیل نشان میدهد که این اقدامات بیشتر برای بهبود فضای سیاسی و جلوگیری از عملیات نظامی قریبالوقوع اسرائیل علیه حزبالله است تا حرکت واقعی به سمت عادیسازی.
حزبالله بهشدت با این انتصاب مخالفت کرد و آن را امتیازی رایگان دانست. دبیرکل این گروه، شیخ نعیم قاسم، آن را لغزش دیگری پس از تصمیم دولت لبنان در ماه آگوست ۲۰۲۳ برای خلع سلاح مقاومت خواند. حزبالله همچنان از تحویل سلاح خود امتناع میکند و لبنان را میان دو گزینه اجتنابناپذیر، جنگ یا جنگ، گرفتار کرده است. این گروه امیدوار است با خرید زمان، انتخابات زودهنگام در اسرائیل و انتخابات میاندورهای آمریکا شرایط را به سود خود تغییر دهد. همزمان، حزبالله روابط خود را با ترکیه تقویت کرده و در تلاش است مناسبات با سوریه تحت ریاست موقت احمد الشرع را بازسازی کند.
اشتباه راهبردی بزرگ حزبالله پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تبدیل لبنان به جبهه حمایتی برای غزه بود. این اقدام نهتنها بهشدت به حزبالله آسیب زد بلکه بیشتر در خدمت اهداف ایران بود تا منافع لبنان. اسرائیل برخلاف انتظار حزبالله قواعد پیشین درگیری را کنار گذاشت و در نهایت به حذف فیزیکی حسن نصرالله منجر شد. پس از آن، لبنان رئیسجمهور جدیدی انتخاب کرد؛ ژنرال جوزف عون که مدتها مانع انتخاب او شده بودند. دولت جدید اصل «انحصار سلاح در دست دولت» را پذیرفت و خواستار خلع سلاح همه گروهها شد. حزبالله با حمایت ایران این اصل را رد کرده و همچنان مانع تغییر ساختار سیاسی و پایان فساد در سایه تهدید مسلحانه خود است.
دو مانع اصلی در برابر عادیسازی روابط لبنان با اسرائیل وجود دارد. نخست، حزبالله که حاضر به خلع سلاح نیست و تهدید به جنگ داخلی میکند. دوم، پایبندی لبنان به اجماع عربی به رهبری عربستان که شرط اصلی آن تشکیل دولت فلسطین است. لبنان تأکید دارد که هیچ توافق صلح یا عادیسازیای را خارج از چارچوب منطقهای عربی دنبال نخواهد کرد.
در نهایت، با وجود نیاز شدید لبنان به ثبات و تمایل به پایان چرخههای درگیری، این کشور همچنان از عادیسازی روابط با اسرائیل یا پیوستن به توافقهای ابراهیم دور است. تغییرات اخیر در کمیته نظارت بر آتشبس، از جمله حضور غیرنظامیان و بحث درباره همکاری اقتصادی، بیشتر نشانه تغییرات اداری است تا تغییر راهبردی. لبنان در آینده تلاش خواهد کرد از لغزش بهسوی جنگ تمامعیار جلوگیری کند، اما فشارهای فزاینده آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح حزبالله ادامه دارد. با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، لبنان بخش زیادی از فضای مانور پیشین خود را از دست داده است و امتناع حزبالله از خلع سلاح همچنان مانع اصلی در مسیر عادیسازی روابط باقی مانده است./ منبع
