تلاش‌های آمریکا در حوزه انرژی پاک و ارزش همکاری با ژاپن

ایالات متحده برای تقویت امنیت انرژی خود، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در توسعه زنجیره‌های تأمین انرژی پاک انجام داده است. تنوع‌بخشی به منابع انرژی، از جمله استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، نه‌تنها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کرده، بلکه امنیت انرژی را نیز تقویت کرده است. تأمین زنجیره‌های عرضه قوی و شفاف برای سوخت‌ها و اجزای فناوری موردنیاز تولید و انتقال برق، به بخش جدایی‌ناپذیر حفاظت از گذار انرژی تبدیل شده است. دولت‌های متوالی ایالات متحده در دهه‌های اخیر، تاب‌آوری زنجیره‌های تأمین مرتبط با انرژی را ارزیابی کرده و اقداماتی برای رفع آسیب‌پذیری‌ها انجام داده‌اند. برای مثال، دولت اول ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۰) اولین راهبرد فدرال برای تقویت زنجیره‌های تأمین مواد معدنی حیاتی را منتشر کرد و دستورات اجرایی متعددی در مورد زنجیره‌های تأمین اجزای نیروی برق صادر نمود. این دستور کار از حمایت دوحزبی برخوردار بوده و در دولت بایدن (۲۰۲۱-۲۰۲۴) نیز ارزیابی گسترده‌ای از آسیب‌پذیری زنجیره‌های تأمین انجام شد. دولت دوم ترامپ (۲۰۲۴-اکنون) نیز بر دسترسی به منابع مانند مواد معدنی حیاتی و اورانیوم تأکید دارد.

امنیت زنجیره تأمین به دلیل تحولات جهانی به اولویتی کلیدی برای واشنگتن تبدیل شده است. افزایش سلطه‌جویی چین در دهه گذشته، سؤالاتی درباره وابستگی به این کشور برای مواد معدنی حیاتی ایجاد کرد. همه‌گیری کووید-۱۹ از بهار سال ۲۰۲۱ شکنندگی زنجیره‌های تأمین جهانی را نشان داد. تهاجم روسیه به اوکراین در بهار سال ۲۰۲۲ نیز نشان داد که چگونه منابع انرژی می‌توانند در تنش‌های جهانی به‌عنوان سلاح استفاده شوند و امنیت انرژی و اقتصادی را به هم پیوند داد. افزایش تقاضای انرژی برای مراکز داده هوش مصنوعی و برقی‌سازی برای کربن‌زدایی، نیاز به گسترش و نوسازی شبکه برق و نیروگاه‌ها را تقویت کرده است.

زنجیره‌های تأمین فناوری‌های پاک، مانند باتری‌های خودروهای برقی و انرژی خورشیدی، به‌دلیل تسلط چین بر حداقل ۶۰ درصد از ظرفیت تولید جهانی، آسیب‌پذیر هستند. فناوری‌های پاک به مواد معدنی بیش‌تری نسبت به سیستم‌های مبتنی بر سوخت فسیلی نیاز دارند و چین در پالایش این مواد پیشرو است. ایالات متحده به‌شدت به چین برای بسیاری از مواد معدنی حیاتی وابسته است. ژاپن، اگرچه منابع معدنی غنی ندارد، به‌عنوان خریدار، تأمین‌کننده مالی پروژه‌ها، تولیدکننده محصولات پایین‌دستی و مرکز تحقیق و توسعه مواد، شریک مهمی است. ژاپن همراه با اتحادیه اروپا در کنفرانس سه‌جانبه مواد حیاتی (از ۲۰۱۱) مشارکت داشته و در سال ۲۰۱۴ در دعوای سازمان تجارت جهانی علیه محدودیت‌های صادراتی چین موفق عمل کرد. در ماه مارس سال ۲۰۲۳، واشنگتن و توکیو توافقی برای عدم اعمال عوارض صادراتی بر مواد معدنی حیاتی امضا کردند که نشان‌دهنده علاقه ژاپن به دسترسی به اعتبارات مالیاتی قانون کاهش تورم و تلاش ایالات متحده برای دوست-شوری است. ژاپن و کره‌جنوبی تنها منابع کلیدی مواد فعال کاتد باتری خودروهای برقی خارج از چین هستند که ۹۰ درصد ظرفیت جهانی را در اختیار دارد.

در حوزه چندجانبه، ژاپن در مشارکت امنیت مواد معدنی با یک نهاد کنگویی برای توسعه مواد معدنی مرتبط با پروژه نوسازی راه‌آهن کریدور لوبیتو همکاری می‌کند. در چارچوب اقتصادی هند-پاسیفیک، تنوع و تاب‌آوری زنجیره‌های تأمین از اهداف کلیدی بود. انرژی هسته‌ای نیز به‌دلیل ویژگی غیرکربنی خود مورد توجه مجدد قرار گرفته است. در نشست کاپ۲۸ در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ کشور متعهد به سه‌برابرکردن ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۵۰ شدند. در ایالات متحده، افزایش تقاضای برق به دلیل نیازهای محاسباتی هوش مصنوعی، علاقه به راکتورهای بزرگ و کوچک را افزایش داده است. با این ‌حال، کاهش سفارشات داخلی طی دهه‌ها، ظرفیت تولید قطعات هسته‌ای را محدود کرده است. ژاپن با تخصص در ساخت و ساز هسته‌ای، شریک کلیدی است و در برنامه‌های چندجانبه مانند فِرست و ساپورو ۵ برای تنوع‌بخشی به زنجیره‌های تأمین سوخت هسته‌ای مشارکت دارد.

سیستم شبکه برق نیز با چالش‌هایی مواجه است. افزایش تقاضای برق برای کربن‌زدایی و هوش مصنوعی، نیاز به اجزای شبکه مانند ترانسفورماتورها را افزایش داده است. ظرفیت تولید داخلی ایالات متحده محدود است و زمان تحویل ترانسفورماتورهای بزرگ بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ بیش از دوبرابر شده است. وابستگی هشتاد درصدی به واردات در سال ۲۰۱۹ و تکیه بر چین، نگرانی‌های امنیتی ایجاد کرده است. ژاپن با تخصص در علوم مواد، تأمین‌کننده کلیدی موادی مانند فولاد الکتریکی جهت‌دار است. در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، خطرات سایبری به دلیل وابستگی شبکه برق به این فناوری‌ها افزایش یافته است.

همکاری با ژاپن برای تأمین زنجیره‌های انرژی پاک بسیار مؤثر است. در فناوری‌های پاک، واشنگتن و توکیو باید بر فناوری‌های نوظهور مانند سلول‌های سوختی هیدروژنی و الکترولیزرها تمرکز کنند که زنجیره‌های تأمین آن‌ها هنوز شکل نگرفته است. این فناوری‌ها می‌توانند منبع انرژی قابل‌اعتماد و پاکی فراهم کنند. همکاری دوجانبه می‌تواند شامل پلتفرم‌های مشورتی برای مقیاس‌پذیری تولید در غرب باشد. در مواد معدنی حیاتی، دولت دوم ترامپ بر گسترش ظرفیت داخلی تأکید دارد و همکاری با ژاپن از طریق چارچوب‌هایی مانند کواد و مشارکت امنیت مواد معدنی می‌تواند رقابت‌پذیری و شفافیت را تقویت کند. در انرژی هسته‌ای، ژاپن می‌تواند به تأمین قطعات راکتورهای بزرگ و کوچک و سرمایه‌گذاری در ظرفیت تولید سوخت هسته‌ای ایالات متحده کمک کند. در شبکه برق، تأمین قطعات از ژاپن و سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان ژاپنی در ایالات متحده می‌تواند شکاف عرضه را پر کند. استفاده از اختیارات قانون تولید دفاعی برای حمایت از تولید اجزای شبکه نیز می‌تواند مؤثر باشد./ منبع