چرخش آمریکا به‌سمت پاکستان ممکن است هند و توازن جنوب آسیا را متزلزل کند

دیدار اخیر دونالد ترامپ با عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان، در کاخ سفید، نشانه‌ای از تغییر احتمالی در اولویت‌های آمریکا در جنوب آسیا است. این دیدار که پس از شش سال، اولین حضور یک مقام ارشد پاکستانی در کاخ سفید بود، در تضاد با سیاست دولت بایدن قرار دارد که بر تقویت روابط با هند به‌عنوان وزنه‌ای در برابر چین تمرکز داشت. رویکرد معامله‌محور ترامپ، که به‌دنبال منافع اقتصادی و راهبردی فوری است، انعطاف‌پذیری در دیپلماسی را نشان می‌دهد، اما خطر بی‌ثباتی در تعادل ژئوپلیتیکی حساس جنوب آسیا را به‌همراه دارد.

این دیدار برای پاکستان یک موفقیت دیپلماتیک بود. پاکستان که به‌دلیل نزدیکی به چین اغلب در حوزه نفوذ پکن دیده می‌شود، از این فرصت برای احیای جایگاه خود در واشنگتن استفاده کرد. پیشنهادهایی در زمینه مواد معدنی حیاتی و ارزهای دیجیتال، هم‌راستا با ذهنیت تجاری ترامپ، نشان‌دهنده تلاش پاکستان برای تبدیل شدن به شریکی اقتصادی در حوزه‌هایی مانند امنیت منابع و نوآوری دیجیتال است. با این حال، اقتصاد شکننده پاکستان و ناامنی در مناطق معدنی آن، چالش‌هایی برای تحقق این همکاری‌ها ایجاد می‌کند. پاکستان با حفظ روابط عمیق خود با چین از طریق کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC)  و دهه‌ها حمایت دیپلماتیک، به‌دنبال موازنه‌سازی است و نه جایگزینی چین با آمریکا. این دیپلماسی دوگانه می‌تواند اهرم ژئوپلیتیکی پاکستان را افزایش دهد یا آن را در میان اهداف متضاد دو ابرقدرت گرفتار کند.

هند از این چرخش نگران است. تماس تلفنی نارندرا مودی با ترامپ پیش از این دیدار، بر مخالفت هند با میانجی‌گری در مسئله کشمیر تأکید داشت. پیشنهاد نامزدی ترامپ برای جایزه صلح نوبل از سوی پاکستان به دلیل نقش ادعایی او در توقف درگیری اخیر هند و پاکستان، برای هند پیچیدگی بیش‌تری ایجاد کرده است، زیرا دهلی‌نو این نقش را به‌رسمیت نمی‌شناسد. مذاکرات تجاری دشوار هند با آمریکا، با اختلافاتی بر سر کالاهای کشاورزی، قطعات خودرو و تعرفه‌های فولاد، پیشرفت را به تأخیر انداخته و هند را در معرض تعرفه ۲۶ درصدی آمریکا تا ۹ جولای قرار داده است. در مقابل، مذاکرات تجاری سریع پاکستان، که انتظار می‌رود تا این هفته برای جلوگیری از تعرفه ۲۹ درصدی نهایی شود، شکاف بین دو کشور را نشان می‌دهد.

این تحولات، هند را در موقعیت دشواری قرار داده است، زیرا پس از سال‌ها تقویت روابط با آمریکا در چارچوب راهبرد هند-آرام، حالا با خطر حاشیه‌نشینی مواجه است. سیاست خارجی معامله‌محور ترامپ، که با دشمنان و متحدان به یک اندازه تعامل می‌کند، هند را وادار می‌کند تا به‌دنبال شرکای جدید برای مقابله با بی‌ثباتی آمریکا باشد. چین با سرمایه‌گذاری‌های پایدار و دیپلماسی در کشورهایی مانند سریلانکا، بنگلادش و نپال، همچنان بازیگری قابل‌اعتماد در جنوب آسیا باقی می‌ماند. این چرخش می‌تواند هند را مجبور کند تا از جاه‌طلبی‌های جهانی خود کاسته و بر مدیریت پویایی‌های قدرت در همسایگی خود تمرکز کند، که خطر قطبی‌سازی بیش‌تر در منطقه را افزایش می‌دهد./ منبع