تلاش روسیه برای مدرن‌سازی صنعت نظامی خود

برخلاف ادعاهای کرملین مبنی بر پیشرفت، صنعت نظامی روسیه در حال پسرفت است. این کشور در تولید سیستم‌های پیشرفته و جدید ناتوان بوده و به سیستم‌های قدیمی دوران شوروی و تحقیقات پیشین وابسته است. وابستگی به تأمین‌کنندگان خارجی برای جایگزینی قطعات غربی، همراه با ناکامی تولید داخلی در تأمین نیازها، مشکلات را تشدید کرده است. با وجود هزینه‌های دفاعی بی‌سابقه (بیش از ۶ درصد تولید ناخالص داخلی در ۲۰۲۵)، صنعت نظامی با موانع ساختاری مانند فساد، کمبود نیروی کار، تمرکز بیش‌ازحد صنعتی و ضعف کنترل کیفیت مواجه است.

تحریم‌های یک دهه اخیر و فشارهای جنگ اوکراین، توانایی روسیه برای تولید سخت‌افزار نظامی و نوآوری در فناوری‌های مدرن را محدود کرده است. برنامه تسلیحاتی جدید (۲۰۲۵-۲۰۳۴) احتمالا تولید را ساده‌تر و کندتر خواهد کرد، کیفیت خروجی‌ها را کاهش داده و با «رکود نوآوری» در تحقیق و توسعه مواجه خواهد شد. صنعت نظامی روسیه به‌جای توسعه طرح‌های جدید، بر سیستم‌های آزمایش‌شده و موجود تمرکز دارد. با این حال، این مشکلات برای روسیه غیرقابل‌حل نیستند. صنعت نظامی همچنان پایه‌های صنعتی و علمی لازم برای ادامه جنگ اوکراین را دارد و می‌تواند در شرایط مناسب، سخت‌افزار نظامی خود را بازسازی و نیروهای مسلح را مدرن کند. در کوتاه‌مدت، سیستم‌های «به‌اندازه کافی خوب» این کشور تهدیدی پایدار برای اوکراین، ناتو، و غرب ایجاد می‌کنند.

با این وجود، محدودیت‌های صنعت نظامی قابل‌توجه است. جایگزینی قطعات پیشرفته غربی با واردات از شرکای محدود (مانند چین) ناکارآمد بوده و تولید داخلی نمی‌تواند نیازها را به‌طور کامل برآورده کند. تشدید تحریم‌ها می‌تواند شکاف فناوری بین روسیه و غرب (و چین) را عمیق‌تر کند، به‌گونه‌ای که روسیه در درازمدت قادر به رقابت نظامی نباشد. غرب باید با تشدید این محدودیت‌ها، مدرن‌سازی صنعت نظامی روسیه را مختل کند تا تهدید کلی آن کاهش یابد. این سیاست، اگرچه جنگ‌های محدود را کاملا متوقف نمی‌کند، اما می‌تواند تهدید روسیه را قابل‌کنترل‌تر کند، زیرا کمبود سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته، توانایی رقابت راهبردی و متعارف مسکو را محدود خواهد کرد.

مشکلات صنعت نظامی روسیه ریشه‌ای‌اند و پیش از جنگ اوکراین بوده‌اند. مسائل مالی، کمبود نیروی انسانی، و ناکارآمدی‌های سیستمی مانند فساد، توانایی این صنعت برای پاسخ به نیازهای مدرن را تضعیف کرده‌اند. در حالی که صنعت نظامی روسیه در سازگاری با شرایط دشوار مهارت دارد، این سازگاری ناقص و ناکافی است. اگر غرب بتواند با تحریم‌های هدفمندتر، دسترسی روسیه به فناوری‌های کلیدی را محدود کند، شکاف‌های موجود در صنعت نظامی روسیه عمیق‌تر شده و توانایی مسکو برای رقابت با پیشرفت‌های نظامی غرب و چین کاهش می‌یابد. این راهبرد می‌تواند کرملین را وادار کند تا رویکرد تقابلی خود با ناتو و غرب را بازنگری کند، و تهدید نظامی روسیه را در درازمدت به سطحی قابل‌مدیریت تنزل دهد./ منبع