چرا اتحادیه اروپا در برابر چین بازنده است

اجلاس چین و اتحادیه اروپا در پکن، که در ۲۴ جولای ۲۰۲۵ برگزار شد، می‌توانست جشن پنجاهمین سال روابط دیپلماتیک دو قدرت اقتصادی بزرگ جهان باشد. اما این رویداد به‌جای تقویت همکاری، نشان‌دهنده سردرگمی راهبردی اتحادیه اروپا و ناتوانی آن در بهره‌برداری از فرصت‌های همکاری با چین بود. روابط که زمانی ستون یکپارچگی اقتصادی جهانی بود، اکنون تحت تأثیر ژئوپلیتیک، اختلافات داخلی اروپا و نفوذ واشنگتن قرار گرفته است. همه‌گیری و جنگ اوکراین این تنش‌ها را تشدید کرده و وابستگی اروپا به آمریکا را تقویت کرده است.

رهبران اتحادیه اروپا، از جمله اورزولا فون در لاین و کایا کالاس، با اتهاماتی درباره تجارت، تهدیدات امنیتی و درخواست از چین برای مهار روسیه به پکن رفتند، اما هیچ پیشرفتی حاصل نشد. از سال ۲۰۱۹، با تعریف چین به‌عنوان «رقیب سیستمی» توسط فون در لاین، سیاست‌های اروپا از عمل‌گرایی به رویکردی ایدئولوژیک تغییر کرده است. این تغییر منجر به محدودیت سرمایه‌گذاری چینی، تعرفه‌های بالا بر خودروهای برقی چین و محرومیت شرکت‌های چینی از مناقصه‌های عمومی با بیش از پنج میلیون یورو شده است. تحریم دو بانک چینی در بسته تحریمی علیه روسیه نیز نشان‌دهنده استفاده اروپا از ابزارهای اقتصادی برای اهداف سیاسی است.

اتحادیه اروپا این اقدامات را «کاهش ریسک» می‌نامد، اما در واقع با همسویی با سیاست‌های مهار آمریکا، استقلال خود را تضعیف کرده است. فون در لاین در پکن از همکاری سخن گفت، اما هشدارهای او در اجلاس گروه ۷ درباره «شوک چین» و اتهامات کالاس علیه چین، اعتماد پکن را خدشه‌دار کرده است. این سیگنال‌های متناقض نشان‌دهنده فقدان راهبرد منسجم و مستقل در قبال چین است. اتحادیه اروپا خواستار خودمختاری راهبردی است، اما سیاست خارجی خود را به اولویت‌های آمریکا گره زده است و با اخلال در زنجیره‌های تأمین، رقابت‌پذیری خود را تضعیف می‌کند.

در مقابل، چین بر همکاری برد-برد در تحول دیجیتال، توسعه سبز و اتصال زیرساختی تأکید کرد. پکن، اتحادیه اروپا را شریک راهبردی می‌داند و از یکپارچگی اروپا حمایت می‌کند و معتقد است اروپای مستقل می‌تواند چندقطبی‌گرایی را تقویت کند. از نظر چین، چالش‌های اروپا، مانند کندی اقتصادی و ناامنی انرژی، ناشی از تصمیمات داخلی و وابستگی به آمریکا است. جنگ اوکراین بزرگ‌ترین مانع است؛ اروپا چین را به بی‌ثبات‌سازی متهم می‌کند، اما پکن موضع بی‌طرفانه‌ای برای صلح دارد و درخواست اروپا برای قطع رابطه با روسیه را غیرواقع‌بینانه می‌داند.

با وجود تنش‌ها، روابط اقتصادی قوی است. اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین شریک تجاری چین و چین با بیش از یک‌سوم تولید ناخالص داخلی جهانی و نزدیک به ۳۰ درصد تجارت جهانی، دومین شریک تجاری اروپا است. سرمایه‌گذاری چین در اروپا از یک‌صد میلیارد دلار فراتر رفته است. این رابطه برای زنجیره‌های تأمین جهانی و نوآوری حیاتی است، اما سیاست‌های «کاهش ریسک» اروپا ممکن است به انزوای راهبردی منجر شود. چین آماده همکاری است، اما پیشرفت به تغییر سیاسی در اروپا بستگی دارد./ منبع