قمار یک تریلیون دلاری ترامپ برای ناتو

دونالد ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود مسیر جدیدی برای ناتو ترسیم کرده که ممکن است منجر به هزینه‌کَرد تریلیون‌ها دلار بیش‌تر برای تجهیزات نظامی و گسترش نظامی‌گری در اروپا شود. او با افتخار از افزایش تعهدات نظامی کشورهای اروپایی سخن گفته و در کنفرانسی در ۲۷ ژوئن اعلام کرده که این تعهدات بیش از یک تریلیون دلار در سال افزایش یافته است.

از ابتدای قدرت‌یابی، ترامپ یکی از اولویت‌های خود را وادار کردن کشورهای اروپایی به افزایش هزینه‌های دفاعی قرار داد. برخلاف رؤسای‌جمهور پیشین آمریکا که ناتو را ابزاری برای تثبیت قدرت نظامی آمریکا و حفظ سلطه در اروپا می‌دیدند، ترامپ از ناتو به عنوان سازوکاری انتقاد کرد که اروپا از طریق آن بر دوش آمریکا تکیه زده است. محور اصلی انتقادات او به تفاوت هزینه‌های نظامی بود؛ اما به‌‌جای کاهش بودجه نظامی آمریکا، ترامپ همزمان با فشار به دیگر اعضای ناتو برای افزایش هزینه‌هایشان، بودجه پنتاگون را نیز به سطحی بی‌سابقه رسانده است.

یکی از اهرم‌های فشاری که ترامپ علیه کشورهای ناتو به کار برده، زیر سؤال‌بردن تعهد آمریکا به ماده پنج پیمان ناتو است. او چندین‌بار اعلام کرده که اگر کشورهای عضو سهم خود را نپردازند، آمریکا نیز در برابر حمله به آن‌ها از آن‌ها دفاع نخواهد کرد. او در دوره اول ریاست‌جمهوری، اعضای ناتو را به رسیدن به سقف دو درصد تولید ناخالص داخلی در هزینه‌های نظامی ملزم کرد؛ سقفی که در سال ۲۰۱۴ به ‌عنوان هدف بلندمدت ناتو تعریف شده بود. در دوره دوم، ترامپ خواستار رساندن این سهم به پنج درصد تولید ناخالص داخلی شده است؛ درحالی‌که حتی بودجه جدید آمریکا نیز این سطح را پوشش نمی‌دهد، اما ترامپ خواستار پایبندی سایر اعضا به این سطح بالاتر شده است.

با وجود نگرانی‌های برخی مقامات آمریکایی نسبت به آثار بلند مدت این سیاست‌ها، به‌ویژه خطرات ناشی از نظامی‌سازی بیش‌تر اروپا، این نگرانی‌ها اغلب در سکوت بیان شده‌اند. یکی از خطرات مستقیم برای مردم اروپا، تهدید هزینه‌های اجتماعی است؛ چرا که تأمین بودجه نظامی ممکن است به کاهش در برنامه‌های رفاهی و اجتماعی منجر شود. مارکو روبیو وزیر امور خارجه، در گفت‌وگویی با پولیتیکو در ۲۵ ژوئن هشدار داد که افزایش بودجه نظامی به‌ ناچار از هزینه‌هایی مانند آموزش، بهداشت و سایر مزایای عمومی می‌کاهد.

افزون بر تهدید برنامه‌های اجتماعی، خطر جنگ‌طلبی نیز افزایش یافته است. با قدرت‌گیری نظامی، کشورهای اروپایی ممکن است بیش ‌از پیش به جنگ به‌ عنوان راه‌حل روی آورند، مشابه اوایل قرن بیستم که به دو جنگ جهانی انجامید. اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در ماه مارس اعلام کرد که اروپا وارد عصر جدیدی از تسلیح مجدد شده و آماده افزایش عظیم هزینه‌های دفاعی است.

افزایش تسلیحات در اروپا همچنین خطر رویارویی با روسیه را افزایش می‌دهد. این افزایش بودجه نظامی می‌تواند پیامدهای شدیدی برای جنگ در اوکراین داشته باشد و تنش با روسیه را که ناتو را تهدیدی امنیتی می‌بیند، تشدید کند. یکی از تناقض‌های سیاست ترامپ این است که در حالی اروپا را به شدت مسلح می‌کند که ناتو را عامل آغاز جنگ اوکراین می‌داند. ترامپ در ماه فوریه مدعی شد که تلاش آمریکا برای واردکردن اوکراین به ناتو علت آغاز جنگ با روسیه بوده است.

فراتر از خطرات برای اروپا، نظامی‌سازی گسترده پیامدهای جهانی نیز خواهد داشت. با افزایش نقش نظامی اروپا در چارچوب ناتو، آمریکا می‌تواند نیروها و منابع خود را به مناطق دیگر، به‌ویژه به منطقه اقیانوس آرام منتقل کند. دولت ترامپ بارها اعلام کرده که افزایش هزینه‌های دفاعی اروپا زمینه را برای تمرکز بیش‌تر آمریکا بر منطقه هند-پاسیفیک فراهم می‌کند. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در ماه می گفت: «با تقسیم بار میان متحدان، می‌توانیم تمرکزمان را بر هند-پاسیفیک افزایش دهیم، که اولویت راهبردی ماست.»

با انتقال تمرکز نظامی به هند-پاسیفیک، جایی که آمریکا حضور نظامی عظیمی دارد، جهان با خطر یک جنگ بزرگ در دو جبهه مواجه می‌شود: یکی با روسیه در اروپا و دیگری با چین در شرق آسیا. هگست در سخنانی تأکید کرد: «شعار اولین گروه من این بود: آنان که خواهان صلح‌اند، باید برای جنگ آماده باشند. این دقیقاً همان کاری است که ما انجام می‌دهیم.»

در نتیجه، تلاش دولت ترامپ برای وادارکردن اروپا به هزینه‌کَرد یک تریلیون دلار بیش‌تر در حوزه نظامی، قماری پر خطر محسوب می‌شود. این رویکرد نه‌‌تنها اروپا را به یکی از قطب‌های نظامی جهان تبدیل می‌کند، بلکه زمینه‌ساز درگیری‌های نظامی بیش‌تر نیز خواهد بود. در حالی که واشنگتن این اقدامات را راهی برای بازدارندگی یا صلح از طریق قدرت جلوه می‌دهد، در عمل تعهدی بلند مدت به نظامی‌گری و جنگ پدید آمده که برای اروپا، آمریکا و جهان، خطرات جدی در پی دارد./ منبع